Gerald Posner "Dzieci Hitlera. Jak żyć z piętnem ojca nazisty?"

Josef Mengele, Hans Frank, Hermann Göring - nam te nazwiska kojarzą się jednoznacznie z największymi wojennymi zbrodniarzami. Dla bohaterów tej publikacji to byli ojcowie. Jedni byli lepsi, drudzy gorsi. Dzieci czołowych nazistów opowiadają o tym, jak to jest być dzieckiem kata. Jedni potępiają zbrodniczą działalność rodziców na rzecz Trzeciej Rzeszy, inni próbują ją usprawiedliwiać. Kochają i nienawidzą. Czułość miesza się w nich z odrazą. Doniesienia o zbrodniach przesłaniają sielankowe wspomnienia z dzieciństwa. Jednak tylko oni mogą dostrzec człowieczeństwo w tych, w których my widzimy wyłącznie okrutnych sadystów.

Jakiś czas temu czytałam książkę Mój ojciec był nazistą, więc miałam okazję poznać niektórych bohaterów tej publikacji. Jednak o zdecydowanej większości z nich usłyszałam po raz pierwszy. Autor przeprowadził rozmowy z dziećmi nazistów. Pokazuje ich relacje z ojcami. Te nie zawsze były łatwe. Niektórzy kochali swoje dzieci. Inni zaś woleli ratować swoją skórę niż rodzinę.

Nie miałam zbyt wielkich oczekiwań w stosunku do tej publikacji. Nieco obawiałam się tego, że nie znajdę tu niczego nowego, a jednak autorowi udało się mnie zaskoczyć i przedstawić mi kilku nazistów, o których wcześniej nie słyszałam.

Nie wszyscy bohaterowie tej książki mają dobre wspomnienia związane z ojcami. Niektórzy musieli zmienić nazwisko, by pozbyć się piętna. Teoretycznie dzieci nie powinny odpowiadać za winy rodziców, ale niestety, często za nich pokutują.

Każdy rozdział jest zbudowany według tego samego schematu. Poznajemy ojca bohatera danej opowieści, dowiadujemy się, co miał na sumieniu, a następnie dowiadujemy się, co dziecko myśli na jego temat. Jedni bronili ojców i nie rozumieli, dlaczego ci stanęli przed sądem, drudzy szczerze ich nienawidzili.

Książkę czyta się szybko, jest napisana w przystępny sposób. Żadna z rozmów mnie nie nużyła, choć jak już wspomniałam, niektóre dzieci nazistów miałam okazję poznać. Szkoda tylko, że tych rozmów jest tak niewiele. Nie wszyscy jednak chcieli ujawnić swoje nazwiska, a autorowi właśnie na tym zależało.

Gerald Posner

Dzieci Hitlera. Jak żyć z piętnem ojca nazisty?

Wydawnictwo Znak

Kraków 2019

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego

dziękuję Wydawnictwu Znak.