Kamil Janicki "Niepokorne damy. Kobiety, które wywalczyły niepodległą Polskę"

Damska służba budziła kontrowersje nawet w tych najwcześniejszych dniach wojny, gdy okazała się zupełnie nieodzowna. Zaraz po opuszczeniu Krakowa dowódcy jednego z oddziałów kadrowych dokonali pierwszej, bezmyślnej czystki wśród koleżanek. (...) Także te dziewczyny, którym udało się utrzymać w służbie, musiały liczyć się z szykanami. Nie brakowało żołnierzy oburzających się, że "oto baba śmie wydawać rozkazy" i witających koleżanki wiązankami przekleństw.

Ale gdyby nie kobiety, wolności moglibyśmy nie odzyskać jeszcze przez wiele lat. Najnowsza publikacja autorstwa Kamila Janickiego to nie tylko historie kobiet, które walczyły o wolność wbrew temu, co o nich myślano (a podobno były głupie), ale także obraz minionych lat. Możemy dzięki niemu przekonać się, jak traktowano kobiety i jaką odegrały rolę w odzyskaniu niepodległości.

Nie będę ukrywać, że historia XX wieku nigdy nie była moim konikiem. I chociaż mój mąż jest w niej obeznany, a ja sama jestem siostrą historyczki, wciąż niewiele wiem na ten temat, dlatego nie waham się, by sięgać po publikacje, które opisują tamte czasy.

Jak już wspomniałam, ta książka przedstawia pewien obraz dawnej rzeczywistości. W niej traktowano kobiety jako podgatunek gorszego sortu. A że nie bały się szmuglować amunicji w majtkach i potrafiły zachować zimną krew podczas przesłuchania - kto by się tym przejmował? Baby do wojny pchać się nie powinny. Kamil Janicki pokazuje jednak, że gdyby nie kobiety, to przebieg wojny, która przywróciła nasz kraj na mapy Europy i świata, mógłby wyglądać inaczej. Kto opatrywałby żołnierzy? Dostarczał im broń? Motywował młodych do walki?

Część bohaterek była mi znana. Słyszałam o Marii Dulębiance, Aleksandrze i Marii Piłsudskich. A skoro już pojawiło się to nazwisko, pozwólcie, że się przy nim na chwilę zatrzymam. Może i Józef znał się na polityce czy wojaczce, ale był skończonym bucem, jeśli chodzi o kobiety. Nie potrafił docenić tego, co one dla niego zrobiły. Powstrzymam się od umieszczenia tu innych epitetów, choć mu się to należy. I to w książce widać. Został obalony idealny obraz Józefa Piłsudskiego. Nie chcę jednak zdradzać zbyt dużo, bo chcę, żebyście się sami o tym wszystkim przekonali.

Jeśli interesuje Was historia XX wieku i walka Polski o niepodległość, polecam tę publikację, ale ostrzegam, przede wszystkim kobiety, że krew momentami może się zagotować, gdy czyta się o tym, jakimi prostakami byli w tamtych czasach mężczyźni. Książkę czyta się szybko, sporo tu zdjęć, więc lektura nie zajmie Wam zbyt dużo czasu, choć publikacja jest obszerna. Jedynym mankamentem jest to, że przypisy umieszczono na końcu i trzeba do nich przeskakiwać, ale to w gruncie rzeczy da się przeżyć.

Kamil Janicki

Niepokorne damy. Kobiety, które wywalczyły niepodległą Polskę

Wydawnictwo Znak Horyzont

Kraków 2018

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego

dziękuję Wydawnictwu Znak Horyzont.