Martha Hall Kelly "Liliowe dziewczyny"

Kiedy myślę o obozie koncentracyjnym, od razu na myśl przychodzą mi Oświęcim i Brzezinka. Jakiś czas po nich Majdanek. Ze wstydem przyznam, że o Ravensbrück wiem niewiele. Dość długo nawet nie wiedziałam o jego istnieniu. Dlaczego wspominam akurat o tym obozie? To w nim dzieje się akcja Liliowych dziewczyn. Opowieści o kobietach połączonych przez koszmar Ravensbrück.

Mamy rok 1939. Właśnie wybuchła II wojna światowa. Los wielu ludzi zmienił się. Dla niektórych z nich był to koniec świata i pożegnanie z wolnością. Polka, Kasia Kuśmierczyk jest działaczką podziemia. Nie siedzi z założonymi rękami i nie czeka na to, aż mężczyźni wygrają tę wojnę. Wykonuje niebezpieczne zadania dla Szarych Szeregów. Niestety, zostaje schwytana przez nazistów. Wraz z matką, siostrą i przyjaciółką zostaje osadzona w obozie w Ravensbrück, gdzie jako lekarka pracuje Herta Oberheuser, Niemka. Kobieta początkowo nie ma pojęcia o tym, co właściwie dzieje się na świecie i przeżywa szok, gdy trafia do obozu. Nie chce jednak zaprzestać pracy w nim. Kiedy wojenny pył opada, Caroline Ferriday, Amerykanka, pomaga byłym więźniarkom w powrocie do rzeczywistości. Martha Hall Kelly przedstawia czytelnikom trzy różne kobiety. Historie każdej z nich różnią się od siebie. Łączy je jeden mianownik: Ravensbrück. Obóz połączył je na zawsze.

Tego typu opowieści zawsze wzbudzają we mnie bardzo silne emocje. Chyba nigdy nie będę w stanie zrozumieć, jak jeden człowiek mógł drugiemu zrobić coś takiego. Jak można było bez mrugnięcia okiem mordować tysiące ludzi? Nie umiem ze spokojem czytać o tym bestialstwie. W trakcie lektury czułam wstręt i gniew.

Książka Marthy Hall Kelly porusza tematy związane z koszmarem życia obozowego, ale różni się od tych, które do tej pory czytałam. Nie miałam do tej pory okazji, by przeczytać o tym piekle z perspektywy lekarza i więźnia. Przeważnie stykałam się z relacjami więźniów. To było dla mnie niezwykłe przeżycie. Herta podbiła moje serce, chociaż autorka nie wyidealizowała jej. Myślę, że w tym właśnie tkwiła siła tej bohaterki. Nie wiem, czy przemówiłaby do mnie, gdyby była dobrą Niemką, która postanowiła walczyć z nazistami. Ona po prostu robiła swoje i dzięki temu mogłam przekonać się, jak mogło wyglądać życie obozowych lekarzy.

Herta i Caroline to autentyczne postacie historyczne. Za ich pośrednictwem przeniosłam się w czasie. Mogłam przekonać się, jak wyglądało życie ludzi podczas II wojny światowej i niedługo po niej. Dziękuję autorce za taką lekcję historii.

Martha Hall Kelly oczarowała mnie swoją debiutancką powieścią. Wykonała kawał dobrej roboty. Zapoznała się z życiorysami bohaterek, które przeniosła na karty Liliowych dziewczyn. Sprawiła, że idealnie wkomponowały się w opowieść. Wyrazy uznania za zbadanie tamtejszych polskich realiów. Autorka starannie odrobiła zadanie domowe. Nie potrafię znaleźć ani jednej rzeczy, do której mogłabym się przyczepić. Życzyłabym sobie i innym czytelnikom jak najwięcej tego typu debiutów literackich.

To mocna, ale bardzo dobra powieść. Autorka przenosi czytelników w czasie. Dzięki niej możemy przekonać się, jak wyglądało życie w Ravensbrück oraz próba powrotu do rzeczywistości po opuszczeniu jego murów. Wiem, że nie każdemu z was ta powieść przypadnie do gustu, ale zastanówcie się dobrze nad lekturą. To niezwykła lekcja historii. Warto się z nią zapoznać.

Martha Hall Kelly

Liliowe dziewczyny

Wydawnictwo Prószyński i S-ka

Warszawa 2016

Za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego dziękuję

Portalowi Sztukater i Wydawnictwu Prószyński i S-ka.